Enciklopedija za radoznale

Lubnica

Nedaleko od Prolom banje, u gustišu grabove šume, nalaze se zapušteni ostaci srednjovekovnog naselja za koje meštani tvrde da je selo Lubnica. Po sred sela prolazio je još vidljiv trgovački-karavanski drum, zato se pretpostavlja da je naselje bila jedno od odmorišta na tom putu.

Crkvište Sv. Ilija

Visoko iznad sela Velika Plana, skriveno u šumi planine Jastrebac, nalazi se zavetno mesto posvećeno svetom Iliji. Smešteno je na lepo uređenom proplanku sa krstom i zapisom - divljom kruškom. Tu se i danas svečano obeležava seoska slava i započinju rituali letnjih praznika.

Suva planina

Prostire se u pravcu severozapad-jugoistok. Najpoznatiji vrhovi Suve planine su: Mosor (985 m), Sokolov kamen sa vrhom Halov kamen na 1552 m, i Golemi kamen sa najvišom tačkom - Trem 1808 m. M. Đ. Milićević u jednom od prvih spisa o Suvoj planini 1884. godine piše: "Suva planina, na jugoistoku od Niša, koja se tako lepo iz daleka vidi, i koja se, rekao bi čovek kad iz dalje gleda, nadvila nad Niš, samo jednom svojom stranom pripada niškom okrugu... Oblik joj je kao kakva džinovska potkovica s podužim kljunom. Na svom severozapadnom kraju, ona se rasklapa u dva kraka koji i čine taj potkovički oblik. Jedan krak se povija više na zapad, a drugi se odvaja na severozapadu... Bilo Suve planine nema nikakve gore. Osim kamena i trave, sama je golet. Ali u osoju, uopšte u dubodolinama, ima gore bukove, borove, jelove, a ima dosta i divoleske... U Suvoj planini, u hataru sela Sopotnice, u mestu Točilima, ima snega usred leta. Turci su odatle često leti nosili sneg da hlade jela i druge svoje ugodbe".

Petrova crkva

Nalazi se kod Novog Pazara (punim nazivom: Crkva svetih Apostola Petra i Pavla) predstavlja najstariji spomenik crkvene arhitekture na prostoru Srbije i prvobitno je sedište raške episkopije. Crkva se nalazi 2 km severno od centra Novog Pazara, a prema do sada poznatim pisanim izvorima potiče iz VIII veka, ali je verovatno i starijeg datuma.

Snimatelj: Periša Đinđić

Urednik i reditelj: Miodrag Zupanc