Trag u prostoru - Saga o gospodarima brzine

Prema verovanju starih naroda, ptice su simbol besmrtnosti i svaka ima određeno značenje. Soko nije kao ostale grabljivice. Svojim savršenim letom, plenio je i oduševljavao čoveka od davnina, a sivi soko je jedna od najviše proučavanih ptica. U narodnoj epskoj poeziji sivi soko je opisan kao lovac na utve zlatokrile. Ova ptica je predstavljala simbol viteštva, snage, brzine, borbenosti i spretnosti. U srpskim narodnim pesmama često se pominju sokolovi i orlovi. Zbog svojih izvanrednih letačkih sposobnosti sivi soko je od davnina korišćen kao svestrana lovna, odnosno sokolarska ptica.

U srednjem veku soko je bio oličenje vladarske vlasti. Pored zlata i svile, bili su najcenjeniji poklon darivan sa dvora na dvor. Kao simbol pojavljuje se svuda: na nadgrobnim spomenicima, novcu, minijaturama i ornamentima, u nazivima mnogih planina i mesta. Centar za odgajanje sokolova bio je u staroj Raškoj, nedaleko od manastira Studenica, za koji se veruje da je ostao nerušen od Turaka zato što su njegovi monasi bili vešti u uzgajanju i treniranju pa su Turcima danak plaćali sokolima. Sokolari su najčešće uzimali samo po jednog mladunca iz legla i tako se trudili da ne ugroze opstanak vrste. Samo vladari i najimućniji ljudi tog vremena su lovili sokolovima.

Ipak odnos čoveka prema ovim pticama nije uvek bio odnos divljenja i poštovanja. Šta više 19. marta 1902. godine, doneta je međunarodna konvencija kojom je većina ptica grabljivica proglašena za štetočine. Time je njihovo uništavanje legalizovano, a za mnoge vrste bio je to rat do istrebljenja. Prve ideje o zaštiti ptica grabljivica vezane su za Parisku konvenciju, iz 1950. godine, kojom su načelno zaštićene sve vrste.

I kod nas je strogo zabranjeno svako narušavanje njihovih prirodnih staništa, ubijanje, uzimanje iz prirode ili bilo koj vid trgovine divljim pticama grabljivicama.

Nažalost ubijanje sokolova ni danas nije prestalo.