sreda, 01. avg 2018, 21:21
Davorin Jenko: Tvorac himni i budnica
Kada bi se sprovela anketa verovatno bi se utvrdilo da građani Srbije ne bi mogli da imenuju autora svoje aktuelne himne. To nije pohvalno za njih, ali bi Davorinu Jenku, zajedno sa činjenicom da je više od jednog veka „Bože pravde“ dva puta ozvaničena kao zvučni državni simbol, svakako pružila veliku satisfakciju. Jer nema boljeg dokaza kompozitoru da je uspeo da uđe u duh naroda (uprkos stavu dela stručne, i „stručne“ javnosti za njegova života da je to nemoguće jednom strancu – pa samim tim ni Slovencu) od tokom vremena prihvaćenog stvaralaštva kao izvorno-tradicionalnog. Ovo se naročito odnosi na (i danas) popularne pesme, od kojih je najpoznatija „Gde si dušo, gde si rano“ – zvaničnog naziva „Ukor“.
U filmu „Davorin Jenko - tvorac himni i budnica", autori su razvili dve teze, na prvi pogled kontradiktorne. Jednom se afirmiše istinitost naslova, koji je direktna asocijacija na kompozitorovo ime. Ali se, istovremeno, muzički argumentovano prikazuje širok dijapazon muzičkih žanrova kojima se uspešno bavio - od pomenutih gradskih vokalno-instrumentalnih formi preko tada izuzetno popularnih igrokaza (kojih je bio i utemeljivač) sve do ozbiljnih, simfoničnih tretmana instrumentalnih uvertira. One su možda i najveće iznenađenje budući da je krajem 19. veka teško zamisliti kojim je (ne)školovanim i (malo)brojnim orkestarskim kadrom raspolagao, ne bi li sproveo svoje partiture (samo se podsetimo da se ova činjenica uzima kao glavna olakšavajuća okolnost njegovom ispisniku Mokranjcu za isključivo horsko stvaralaštvo!).
Narator Jovo Anđić nam, stazama i lokacijama bitnim za Jenkov život i delo - od Pančevačkog crkvenog pevačkog društva preko beogradskih institucija: Beogradskog pevačkog društva, Narodnog pozorišta, Kapetan-Mišinog zdanja (kao sedišta Srpske kraljevske akademije, čiji je postao član), kuće u Dositejevoj 33, koju je delio sa nikad neprežaljenom životnom saputnicom, vedetom Velom Nigrinovom, do povratka u rodnu Sloveniju, gde se i upokojio pre ravno sto godina - istovremeno oslikava kontekst vremena i sredine u kojoj (i za koju) je stvarao, ali i sam karakter umetnika, ne baš uvek blagorodan (te unekoliko odgovoran za gorepomenute osporavatelje njegovog dela). No, nebeska pravda je neumoljivo dosledna - za razliku od tih sada beznačajnih i bezličnih imena i likova, u srpskim istorijama će kroz vekove ostati zabeleženo ime najpoznatijeg našeg, srpskog Slovenca. I, kao mnogo važnije - kroz vekove će melodije (iz njegovog pera i duše nastale) ostati zapisane u srpskom arhetipskom kodu. Makar i tradicionalima proglašenim.
Autorsko-produkcionu ekipe čine urednik Ana Pavlović, reditelj Dragomir Zupanc, producent Svetlana Bandić, direktor fotografije Milan Stanić, montažer Đorđe Anđelković i dizajner zvuka Nebojša Dragićević.
repriza, 2. avgust u 05:21 i 13:21
komentari