Enciklopedija za radoznale

Petrus

Petrus tvrđava, kod sela Zabrega, nalazi se 11 kilometara severoistočno od današnjeg Paraćina. Smeštena je na uzvišenju koje sa tri strane okružuje reka Crnica, dok je sa četvrte (zapadne) strane zaštićena veštačkim šancem. Petrus je bio središte pogranične (krajiške) oblasti srpske države u XIV veku i kontrolisao je vezu Pomoravlja sa dolinom Timoka. Njegovi gospodari su bili, savremenici cara Dušana i kneza Lazara, župan Vukoslav i njegov sin Crep.

Manastir u Smilovcu

Manastir Sv. Kirik i Julita kod sela Smilovci, u narodu je poznat kao manastir "Sv. Ćirik", podignut je 1839. godine na temeljima hrama koji je ranije postojao. Manastir je zidao majstor Nikola-Kola iz Boljevdola. Građen je običnim i tesanim kamenom sa svodom i pokriven pločama (kasnije zamenjene ćeramidom). Sam manastir nalik je katoličkoj katedrali. Godine 1925. u manastir su došle monahinje Ruskinje. Njih 40 prispelo je iz Beserabije i tako je formiran prvi ženski manasrtir u niškoj Eparhiji. Posle Drugog svetskog rata manastir je napušten. Danas je dosta ruiniran, ali dolaskom dveju monahinja i angažovanjem lokalnog stanovništva i opštine Dimitrovgrad polako počinje da vraća pređašnji sjaj.

Ariljski Rzav

Grupa građana "Svi za Arilje" na čelu sa predsednikom Skupštine tog grada Momom Plazinčićem pokrenula je kampanju "Neka Rzav mirno teče", pod sloganom "Dižem dreku, ne dam reku!", za spas i očuvanje jedne od najčistijih reka u Srbiji, sa velikim ekološkim i turističkim potencijalom. Kampanja, u kojoj je sakupljeno oko 6.000 potpisa građana Arilja, i koja na "Fejsbuku" ima svoju grupu koja ima podršku više hiljada ljudi, nastala je kao odgovor na sve učestalije najave državnih zvaničnika da će uskoro pristupiti izgradnji akumulacije HE "Arilje-Svračkovo'', kao jedne od tri u sistemu, u cilju vodosnadbevanja, potreba navodnjavanja i proizvodnje električne energije za pet opština zapadne Srbije.

Snimatelj: Periša Đinđić
Autor: Miodrag Zupanc