Trezor

(Biografija objavljena uz tekst "Bilo je uzbudljivo i lepo" objavljen u knjizi Šezdeset osma: lične istorije", Radio Beograd 2 i Službeni glasnik, 2008: Lazar Stojanović, rođen i školovao se u Beogradu. Diplomirao režiju filma na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju, sada FDU. Bavio se novinarstvom, filmom, pozorištem i književnošću. Proganjan je zbog javnih istupa, pre svega napisima i filmom. Nakon sloma državnog socijalizma angažovao se protiv šovinizma i rata. Radio je više godina za mirovnu misiju UN na Kosovu. Aktivno učestvovao u demonstracijama 1968. i 1969. i u pokretu koji je usledio. Živi u Njujorku. Piše, režira i predaje.)

U svom burnom životu umetnika i disidenta, Stojanović je uspeo da radi i za Televiziju Beograd, no Televizija nije uspela da sačuva njegove emisije (o informatici iz 1970. i dr.) Dokumentacija TVB, sem čestih spominjanja njegovog imena u raznim informativnim emisijama i ređim iz oblasti filma, čuva u celosti Dnevnik 2 od 27. aprila 1990.  sa prilogom Danke Nikolić povodom skidanja zabrane sa javnog prikazivanja celovečernjeg igrano-dokumentarnog filma Plasični Isus (diplomski rad iz 1971, odmah bunkerisan, autor zatvoren, mentor najuren) i intervjuom sa autorom Lazarom Stojanovićem.

"Trezor" od sada ima takođe jedan ekskluzivni istorijski dokument, naime, istog četvrtka, 8. januara 2009, kada smo se dogovorili za snimanje i upravnik arhiva Jugoslovenske kinoteke Aleksandar Erdeljanović pozvao je Stojanovića da identifikuje jednu sekvencu iz svog Plastičnog Isusa koju je odmah posle zaplene filmskih rolni 1971, policija izvadila, od pikštele do pikštele, iz filma, i držala na sigurnom mestu. Verzija filma je tako, bez te sekvence i emitovana "premijerno" 1990. Sada, posle 38 godina, policija je tu rolnicu uredno spakovanu vratila Jugoslovenskoj kinoteci na dalje čuvanje. Prvo smo dakle, snimili taj trenutak kada Erdeljanović, za montažnim stolom prikazuje nekoliko metara tek "oslobođenog" filma, a Stojanović potvrđuje da to jeste sekvenca iz njegovog filma i daje dodatna detaljna objašnjenja! Zatim se, odmah u susednoj sali za projekcije u Arhivu Kinoteke, snima ovaj razgovor za Trezor, o svemu što je prethodilo tom famoznom Plastičnom Isusu i onom što je sledilo posle.

* Učesnici: Lazar Stojanović, reditelj; Aleksandar Erdeljanović, upravnik arhiva Jugoslovenske kinoteke; Bojana Andrić, sagovornik i urednik

* Snimatelj Borislav Ristović, snimatelj zvuka Bojan Kovačević, saradnik Milena Jekić, organizator Gordana Grdanović, montažer Branislava Teodosić, autor Bojana Andrić

* Snimano 08.01.2009, Redakcija za istoriografiju POGUBLjENI PESNIK - specijal realizovan od drame Vreme praznih stranica za XIV festival videa d'Estavar-Livia '96. Razlog repriziranja ovog polučasovne emisije uz intervju sa Lazarom Stojanovićem je činjenica da je to jedan od retkih programa gde se Lazar Stojanović pojavljuje kao glumac, a dva dana glumljenja u studiju IX u Košutnjaku, bili su poslednji Stojanovićevi dani, pre iseljenje u Ameriku gde i danas živi i radi, sa povremenim boravcima u Beograd.

Po motivima prepiske slavnog pesnika Gijoma Apolinera i Lujze de Kolinji Šatijon, pesnikove velike ljubavi, drama govori o sudbini pesnika u ratnom haosu, o ljubavi koja biva razorena strašnim društvenim poremećajima. Dramski prosede sadrži dva stava: umetnički, zasnovan na zanosu avangardnih stremljenja prve polovine XX veka, i emocionalni, koji predstavlja snažnu osudu rata sa referencama na aktuelni rat u prethodnoj Jugoslaviji. Drama je rađena povodom 80 godina od Prvog svetskog rata, budući da je Apoliner bio blizak našim pesnicima okupljenim oko Zabavnika srpskih novina koji je izlazio na Krfu između 1917. i 1918. godine i da je sa velikim simpatijama pratio epopeju srpske vojske u borbi protiv nadmoćnog neprijatelja.

* Uloge: Ljubivoje Tadić (Gijom Apoliner), Milica Tomić (Lujza de Kolinji), Bojan Dimitrijević (Rastko Petrović), Mića Tomić (Todor Manojlović), Jovan Ćirilov (Gijom Loransen), Lazar Stojanović (Vladimir Uspenski), Mišel Kolarević (Simona Kolone), Biljana Pajkić, Mladen Đaković, Branimir Stojanović Trša, Miša Savić, Gordan Maričić, Branko Klanšček, Uroš Otašević, pesnik Velimir Lukić, sviraju Emin Golubović i Humberto Jagnjović, peva Andrea Despotović.

* Scenario Mira Otašević, Bojana Andrić; zvuk Milan Utržan, kamera Vojislav Lukić, Darko Bogdanović; umetnički direkotr Jovan Čekić; scena Tomislav Mijatović; kostim Mira Čohadžić; montaža Radomir Todorović; režija Bojana Andrić, Mira Otašević

* Proizvedeno  1994; Premijerno emitovano  27.02.1995, 01.03.1995; Redakcija igranog programa