Trezor: Godišnjice

Svake godine 11. meseca, 11. dana u 11 sati, obeležava se u svetu kraj Prvog svetskog rata, dan kada je 1918, sklopljeno primirje.

Negovanje pamćenja - Potresan film autora Miloša Bate Milatovića o Momčilu Gavriću, već je prikazan u okviru "Trezorovog bioskopa" u Vojnoj gimnaziji 2014. godine. Na ponovnu inicijativu, sada u organizaciji Filmskog programa Studentskog kulturnog centra prikazan je u punoj sali televizijski film o najmlađem podnaredniku u istoriji ratova.

U oba slučaju ekipa "Trezora" snimala je i reči uvodničara i reakciju gledalaca. Ovog puta, pre projekcije istoričar prof. Miloš Ković govorio je za "Trezor", a ovde izdvajamo jedan deo: "... Postoji nešto što su istorijske činjenice, a postoji i nešto što je sećanje, pamćenje i negovanje pamćenja... Ja spadam u onu grupu istoričara koje podjednako zanimaju činjenice, ono što se dogodilo (kako bi rekao Lepold Ranke), ali i ono što su tipovi sećanja, ono što konstituiše naš identitet kao zajednicu. Evropska istoriografija odavno se bavi fenomenom sećanja... Mi smo na stogodišnjicu preispitali šta je nama Prvi svetski rat. Prvi svetski rat je bilo jedno za generaciju istoričara koja se njime bavila 1921, nešto drugo za one koji su se time bavili 1931, da ne govorimo o generacijama koje su rasle posle 1945. Sve te genareacije imale su svoj Prvi svetski rat. Generacije između dva rata naglašavali su ulogu Kralja Aleksandra Karađorđevića, a generacije posle Drugog svetskog rata su tu ulogu poništavale; generacije između dva rata su manje obraćale pažnju na Gavrila Principa, a više na ratnike, a generacije posle 1945. su pojačale sećanje na Mladu Bosnu kao revolucionarnu preteču Titovog sistema..."

- Učesnici: Prof. dr Miloš Ković, profesor Odeljenja za istoriju na Filozofskom fakultetu u Beogradu, novinar Bato Milatović, autor filma; Danica Nikolić, profesor srpskog jezika Pete ekonomske škole; Marko Ković, učenik Vojne gimnazije; Špiro Solomun, politikolog i nekoliko osoba iz publike koji su skrenuli pažnju na nebrigu o porodicama ratnika iz poslednjih ratova kao i nebrigu spomenika i spomen obeležja ratnka iz Prvog svetskog rata. Projekciji su prisustvovali učenici Pete ekonomske škole iz Rakovice i Strednje stručne vojneškole sa starešinama Majorom Desimirom Milićevićem i kapetanom Mlađanom Vojtom.

- Urednik istraživač Marijana Čuturilo, snimatelj Vasko Vasović, snimatelj zvuka Milan Đorđević, mikroman Boris Mijatović, rasvetljivač Mihajlo Radulić, organizator Gordana Grdanović, grafička obrada Milena Marković, montažer Nada Dodig Zildžić, autor Bojana Andrić

- Snimano 02.02.2019, premijerno emitovanje; Redakcija za istoriografiju

Najmlađi podnarednik u istoriji ratova - Momčilo Gavrić, rođen 1. maja 1906. godine, imao je samo osam godina kada je počeo Prvi svetski rat i kada su austrougarski vojnici ubili njegove roditelje i sedmoro braće i sestara. Bio je najmlađi vojnik u Prvom svetskom ratu, učesnik Cerske i Kolubarske bitke, sa svojim pukom prešao Albaniju i stigao do Krfa. Učestvovao u proboju Solunskog fronta i demobilisan sa dvanaest godina kao najmlađi podnarednik na svetu. Posle rata otišao je u Englesku gde je završio gimnaziju i 1921. vratio se u Beograd. Na inicijativu Svoja ratna sećenja Momčilo Gavrić priča učenicima Pete ekonomske škole u Beogradu.

- Učesnici: profesor istorije Zagorka Ljubibratić, potpukovnik prof. Milorad Prelević i učenici V ekonomske škole iz Beograda

- Urednik emisije Vojislav Laletin, filmski snimatelj Đuro Ivanović, snimatelj zvuka Ratko Kušić, montažer Milina Mitrović, scenarista i reditelj Miloš Bato Milatović

- Premijerno emitovano 01.06.1987, Redakcija opšteobrazovnog programa, urednik Radmila Mijatović; reprizirano 11.11.1914; 12.01.2015