Trezor

Odbrana Beograda 1915 - Austrougarska je posle poraza u Kolubarskoj bici, planirala novu ofanzivu protiv Srbije. Snaga jedinica koje su činile odbranu Beograda su se sastojale od 20 bataljona pešadije, 2 eskadrona konjice i 77 topova različitih kalibara. Te jedinice su jedva bile dovoljne da pokriju širinu fronta, a rezerve su bile malobrojne. Snage koje su napadale Beograd su bile daleko jače i mngobrojnije. Cilj austrougarskih jedinica je bio da pređu Dunav i Savu i zauzmu liniju Kneževac - Ritopek - Avala. Time bi se navukle veće Srpske jedinice na tu liniju, što bi omogućilo udar 11. nemačke armije na železnički put Beograd - Sofija. Za to vreme, Bugarska armija bi nastupala prema Nišu, i odsekla povlačenje Srpske vojske ka Solunu. Napad austrougarskih i nemačkih jedinica je počeo 5. oktobra 1915. godine. Beograd je bombardovan tokom celog dana i noći teškom artiljerijskom vatrom. Po nekim podacima, na Beograd je tok dana ispaljeno 30 hiljada granata. Neprijatelj je počeo da prelazi Dunav 7. oktobra. Na dunavskom keju, branioci su ih dočekali jakom pešadijskom i artiljerijskom vatrom. Prestonicu su osim vojnika, branili i civili, žene, deca i starci, koji su uzimali oružje od poginulih vojnika. Očajnička borba je trajala tri dana, pri čemu su branioci morali prvo da se povuku u Dušanovu ulicu, a zatim u Vasinu. U isto vreme, branioci su potisnuti sa Ade Ciganlije i Banovog brda, odakle su se povukli ka Zvezdari i današnjem Pravnom fakultetu. Kada su nemačke jedinice zauzele Dedinje, branioci su se povukli na Avalu, a nakon toga na liniju Brestovik - Parcanski visovi A kao primer najvećeg junaštva i najtragičnije vojne komande ikada izdate, pamti se legendarni govor čuvenog majora Gavrilovića braniocima srpske prestonice, 7. oktobra 1915. kada je njegov bataljon bio poslednja rezerva u odbrani Beograda: "Junaci! Tačno u 15 časova neprijatelja treba razbiti vašim silnim jurišem, razneti vašim bombama i bajonetima. Obraz Beograda, naše prestonice, ima da bude svetao. Vojnici! Junaci! Vrhovna komanda izbrisala je naš puk iz brojnog stanja, naš puk je žrtvovan za čast Beograda i Otadžbine. Vi nemate dakle, da se brinete za živote vaše, oni više ne postoje. Zato napred u slavu! Za Kralja i Otadžbinu! Živeo Kralj! Živeo Beograd!" U jurišu su izginuli skoro svi branioci a major Gavrilović je teško ranjen. Time su okončane borbe oko Beograda 1915. godine.

- Scenaristi Branko Milovanović, Miodrag Jakšić; pisac teksta Branko Milovanović, spikeri Draga Jonaš, Mihailo Mijušković; muzički saradnik Zoran Miletić, sinhronizacija Miodrag Ž. Vučković, producent Aleksandar Janković, organizator Zoran Banker, snimatelj Đuro Ivanović, asistent Nenad Živanovć, trik majstor Goran Burić; sekretarica režije Ljubica Petrović, montažer slike i tona Milica Lazić, reditelj Miodrag Jakšić, urednik serije Branko Milovanović
- Proizvedeno 1988, Redakcija obrazovnog programa, urednik Đoko Stojičić.

Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918, njihovih potomaka i poštovalaca - Ovo Udruženje "okuplja potomke ratnih dobrovoljaca srpskih oslobodilačkih ratova i njihove poštovaoce u Srbiji i inostranstvu s ciljem očuvanja tekovina svojih predaka, negovanja i razvijanja časnih slobodarskih i rodoljubivih tradicija dobrovoljaštva u srpskom narodu; građenja sloge i patriotskih osećanja i zaštite duhovnih vrednosti i kulturnih dobara našeg naroda u Srbiji i izvan nje." Dr Vidoje Golubović govori o istorijatu dobrovoljaštva koje seže od početka 19. veka, od Prvog srpskog ustanka, konkretno o dobrovoljcima u Velikom ratu i o svim dobrovoljsima koji su učestvovali u odbrani Beograda 1915. godine. Golubović daje pregled rada ovog Udruženja od nastanka do zabrane rada 1947, o obnovi Udruženja 1969. velikim zalaganjem prof. dr Radivoja Kašanina i tadašnjeg gradonačelnika i potomka ratnog dobrovoljca Branka Pešića. Govori zatim o svim delatnostima Udruženja, naročito i s ponosom o izdavačkoj delatnosti, a posebno o aktivnostima tokom obeležavanja sto godina od Prvog svetskog rata.

- Učesnici: dr Vidoje Golubović
- Urednik istraživač Vesna Ignjatović, snimatelj Goran Prokić, snimatelj zvuka Ljuba Jovanović,  mikroman Gordan Jović, rasvetljivač Rade Veselinović, saradnik-snimatelj Milena Marković, organizator Gordana Grdanović, grafička obrada Dragan Vladisavljević, montažer Nada Dodig Zildžić, urednik Bojana Andrić
- Snimano 01.10.2015. u Udruženju ratnih dobrovoljaca 1912-1918, premijerno emitovanje; Redakcija za istoriografiju, urednik Dobrivoje Ilić.

Sreda, 14.10.2015. na RTS Satelit
Izbor iz ranijih "Trezora": Sto godina od rođenja španskog borca i diplomate Lazara Latinovića

Lazar Latinović (Kolunić, kod Bosanskog Petrovca, 15. mart 1915 - Beograd, 31. decembar 2006), učesnik Španskog građanskog rata, društveno-politički radnik SFRJ, predsednik Udruženja španskih boraca i potomaka.
Internacionalni životopis Lazara Latinovića - ekipa "Trezora" zajedno sa Milom Petrovićem provela je jedno popodne sa Lazarom Latinovićem, koji je tada (2006), bio jedan od dvojice živih pripadnika Interbrigada u Srbiji. Iz prvog dela razgovora gledaoci će saznati, u najkraćim crtama, kakav je neverovatan životni put prošao Lazar Latinović, od rođenja 1915. u selu Kolunić kod Bosanskog Petrovca, preko Trgovačke akademije u Banjaluci, studija ekonomije u Pragu odakle 1936, preko Pariza odlazi u Španiju da se pridruži odbrani Španske republike, zatim francuskih logora i zatvora u kojima se našao posle poraza Republike 1939, Marseja i Ženeve gde organizuje patriotski orijentisane Jugoslovene radi pomoći narodnooslobodilačkom pokretu, Barija preko koga po prvi put stiže u tek oslobođeni Beograd, opet Marseja gde dojučerašnji ilegalac iz Pokreta otpora postaje generalni konzul (1944-46) i Pariza u koji dolazi kao ministar savetnik u ambasadi nove Jugoslavije 1947-48, Moskve gde kratkotrajno obavlja funkciju otpravnika poslova budući da ga sovjetske vlasti proglašavaju za personu non grata, potom Belgije (1950-53), Japana (1955-58), Argentine (1961-64) i Švedske (1967-1970) u kojima se nalazio na dužnosti jugoslovenskog ambasadora, do konačnog povratka u Beograd i penzionisanja 1981. godine sa funkcije savetnika za spoljnu politiku Skupštine SFRJ.

- Učesnici: Lazar Latinović, Milo Petrović, Bojana Andrić
- Snimatelj Dejan Milovanović, asistent snimatelja Dušan Nikolić, rasvetljivač Rade Veselinović, snimatelj zvuka Uroš Kovačević, mikroman Vladimir Milivojević, organizator Meli Filipović, realizator Nataša Janjuz, urednik istraživač Vesna Ignjatović, montažer Vladica Igov, autor Bojana Andrić
- Snimano 01.06.2006, premijerno emitovano 15.06.2006, reprizirano 22.01.2007; 17.11.2010; 16.03.2015, Redakcija za istoriografiju.