Trag u prostoru: Zapisi sa Mojsinjske gore

Period za koji se vezuje najveći razvoj ovog kraja i podizanje crkava i manastira je period posle Maričke bitke, 1371. godine, kada je srpska vojska na čelu sa Urošem Mrnjavčevićem poražena i povlači se u dubinu srpske teritorije. Među onima koji su se povlačili bilo je puno kaluđera koji su u Srbiju kneza Lazara doneli osobeni tip monaštva, u kome je život bio posvećen predanoj molitvi i strogom postu. Tako su zemlje Vuka Brankovića i kneza Lazara postajale najpre pribežišta, a kasnije i prebivališta mnogih učenih ljudi i monaha.

Postoji i legenda o sedam monaha sinaita, čiji je osnivač bio Gorije Sinait, koji su izbegli sa svete gore Sinajske, pred nadiranjem islama i povukli se na Hilandar, a odatle prešli u srpske zemlje. Sa sobom su donosili svoju kulturu i stil gradnje. Mada, su verovatno zbog poštovanja prema domaćinima time samo nadopunjavali tradicionalni Moravski stil. Bilo kako bilo "sveta gora" Mojsinjska, iako mala, živela je svoj duhovno bogat život, u neposrednoj blizini prestonice i utvrđenog grada u Stalaću, između trgovačkih puteva i Morava. Sav taj kompleks bujao je nekih 50 godina do kosovskog boja, kada su nastupila loša vremena. Nakon pada Stalaća 1413. godine, definitivno je razorena duhovna i svetovna kultura koja je do tih vremena, na ovom prostoru, živela punim životom. U jednom zapisu iz daleke 1875. godine nalazimo da je u Mojsinjskoj gori od velikog broja crkava još tada nestao svaki trag. Danas niko tačno ne zna koliko manastira, crkava i crkvišta krije "sveta gora" Mojsinjska.

Autor i urednik: Milica Barjaktarević

Snimatelj: Gojko Despotović

Tonski snimatelj: Aleksandar Arnautović

Organizator: Snežana Jokić