subota, 24. sep 2022, 18:30
Kvadratura kruga: Privrednik iškolovao čitav jedan grad
Više od 40.000 siromašne a talentovane dece, iškolovalo je Srpsko privredno društvo „Privrednik" koje su pre 125 godina osnovali ugledni Srbi u Zagrebu sa ciljem da što više dece izvuku iz siromaštva. Posebno one iz pasivnih krajeva kao što su Dalmacija, Lika i Krajina.
„Privrednik" nije samo školovao decu, već im je, nakon završetka školovanja, preko štedno-kreditnih zadruga pomogao da otvore svoje radnje i postanu samostalni i ekonomski nezavisni.
Od 1904. godine „Privrednik" počinje da šalje i devojčice na školovanje. Svoju delatnost, od 1908, koja je do tada bila vezana samo za Hrvatsku i Vojvodinu, koje su pripadale Austrougarskoj, proširuje i na Srbiju.
Mnogi ugledni Srbi bili su dobrotvori „Privrednika", počev od Mihaila Pupina, Nikole Tesle, Jovana Cvijića, slikara Paje Jovanovića, veleposednika Lazara Dunjđerskog, do trgovca Vladimira Matijevića koji je bio inicijator i osnivač „Privrednika". Mnogi dobrotvori ove organizacije darovali su svoju imovinu „Privredniku" i ostavili mu brojne zadužbine, posebno u Hrvatskoj.
Rad „Privrednika" je zabranjivan tri puta: prvi put nakon ubistva Franca Ferdinanda u Sarajevu i nakon austrougarske objave rata Srbiji, drugi put za vreme Nezavisne države Hrvatske i treći put posle Drugog svetskog rata, kada su mu tadašnje vlasti zabranile svaku delatnost i oduzele mu svu imovinu koja ni do danas nije vraćena.
Pre tri decenije rad ove fondacije je obnovljen u Zagrebu i Novom Sadu i od tada do danas „Privrednik" je iškolovao više od 2.500 učenika i studenata koji su danas uspešni i ugledni ljudi.
Urednik: Branko Stanković
Snimatelj: Darko Bursać
Montaža: Marija Baronijan Šašić
komentari