Enciklopedija za radoznale

Ariljska crkva Deda

Crkva Svetog Ahilija je zadužbina kralja Dragutina Nemanjića. Najpre je bila katedrala moravičke episkopije, a zatim i mitropolita. Ovde su u XI veku pronašli utočište izbegli stanovnici iz Tesalije, a mošti svog sveca Svetog Ahilija, koje su poneli sa sobom, položili u postojeći hrišćanski hram, tako da je i crkva posvećena episkopu Ahiliju iz Larise.

Starohrišćanska grobnica

Istorija Niša počinje početkom prvog veka nove ere, kada je pored domorodačkog naselja podignuto vojno utvrđenje i nazvano Naissus. Puni procvat antičkog grada Naissus doživljava za vreme Rimskog cara Konstantina (306-337). Car Konstantin je rođen u Naisu, vladao Rimskom imperijom, sagradio vile i letnjikovce na plodnoj ravnici Niške kotline (arheološko nalazište Mediana), 313. milanskim ediktom priznao hrišćanstvo kao državnu religiju, 330, preneo prestonicu iz Rim u Konstantinopolj (Instanbul). Iz ovog perioda ostale su jedinstvene grobnice.

Čika Mita

Jedan vek i par godina, u Vranju stoji spomenik ispred zgrade lokalnog parlamenta i načelstva, koji građani prepoznaju kao "Čika Mitu", ovo je spomen srpskim ratnicima koji su 31. januara 1878. oslobodili grad od okupacije Otomanske imperije. Delo je vajara Simeona Roksandića, otkriveno 7. maja 1903, dvadeset dva dana pre nego što će biti ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i Draga Mašin. Sasvim precizno: spomenik je tri puta rušen i tri puta postavljan. Premijerno 1903, pa onda 1929. i 1946.

Nekropola u Priboju

Srednjovekovna nekropola sa stećcima pored Gradske bolnice u Priboju datovana u XIV - XV vek, verovatno je pripadala samom gradu, koji se kao trgovište Pribon pominje u dokumentima iz 1530. i 1532. godine. Grad Jagad na levoj obali Lima pominje putopisac Kuripešić, koji je kroz ove krajeve prošao oko 1530. godine.

Snimatelj: Periša Đinđić
Autor: Miodrag Zupanc