Vreme televizije

Od 1987. do 1991. emitovano je šest dramskih serijala. Radilo se i na tri najambicioznije dramske serije u istoriji Televizije Beograd, od kojih je samo jedna realizovana (Vuk Karadžić). Druga je (Seobe) bila u procesu stalno preispitivane realizacije, a treća (Sveti Sava) ostala je samo na scenariju i pokušajima obezbeđenja uslova za produkciju.

I kad se uzmu u obzir i dramski serijali i serije, stiče se utisak da je obim emitovanja te vrste programa u pet tekućih godina izrazito mali. Međutim, ocene vrednosti emitovanih dela bile su visoke. Taj uspeh postignut je blagodareći angažovanju najistaknutijih pisaca, scenarista i reditelja, kao i drugih vrhunskih autora i saradnika. Inače, serijali su četiri slučaja adaptacije romana, a u po jednom slučaju adaptacija pozorišne drame i dokumentarni serijal.

Po "Romanu o Londonu" velikog srpskog pisca Miloša Crnjanskog o emigrantskoj sudbini, kao jednom od obeležja dvadesetoga veka, realizovan je istoimeni serijal. Režirala ga je Mira Trailović, koja je zajedno sa Jovanom Ćirilovom napisala scenario. Serijal Vreme čuda je adaptacija istoimenog romana Borislava Pekića. Po ovom romanu trajne vrednosti scenario je napisao Goran Paskaljević, koji je i reditelj serijala. Čudesna projekcija negacije Boga, koja je karakteristična za novu vlast neposredno posle Drugog svetskog rata i, nasuprot tome, projekcija vere naroda sa sela da se, uprkos toj negaciji, zbiva novi dolazak Hrista, u oba slučaja problematizuje odnos dogme i slobode.

Uporedo sa serijalom realizovan je i dugometražni film u koprodukciji Televizije Beograd, Singidunuma i Kanalom četiri Televizije London. I serijal Portret Ilije Pevca odnosi se na vreme neposredno posle Drugog svetskog rata, u ovom slučaju u sremskom selu. Ovaj serijal predstavlja jedno od najuspelijih televizijskih dela o tragičnim promenama na selu i lomu ljudske sudbine u takozvanom novom dobu. Scenario je napisao Siniša Kovačević prema svojoj pozorišnoj drami Novo je doba. Vrednost scenarija i majstorstvo reditelja Slavoljuba Stefanovića Ravasija, kao i gluma Danila Lazovića u glavnoj ulozi, u osnivi su uspeha ovog serijala. Po svom zapaženom romanu Braća po materi Jovan Radulović je napisao scenario za istoimeni serijal.

Serijal, kao i film rađen istovremeno, režirao je Zdravko Šotra. Kroz tragične sudbine dva brata čija je majka Srpkinja, a očevi Hrvat - ustaša i Srbin - prvoborac, sagleda se kob nacionalne suprotstvaljenosti i podeljenosti, ali i mogućnosti njegovog prevazilaženja na individualnom planu. U narednoj epizodi završavamo svedočenje o dramskim serijalima i serijama.

* Svedoče: Jovan Ćirilov, Goran Paskaljević, Siniša Kovačević, Slavoljub Stefanović Ravasi, Jovan Radulović, Zdravko Šotra
* Scenarista dr Miroslav Savićević, urednici dr Miroslav Savićević i Vesna Došen, voditelj Mića Orlović, reditelj Nikola Lorencin
* Proizvedeno 2005-2008, Redakcija za istoriografiju, urednik Bojana Andrić.