Trag: Srednjovekovno graditeljstvo - ruku delo Rada Neimara

Među graditeljima srednjovekovnih manastira pominje se nekoliko imena među kojima su fra Vita Kotoranin, Rade Neimar, majstor Manajle, Rade Borović čiji je potpis uklesan na ulazu u manastir Ljubostinju. Opevani su u narodnoj poeziji i pominju se u srednjovekovnoj književnosti kao izuzetni graditelji, majstori, tvorci manastira kao umetničkog, svetog dela optočenog srebrom, zlatom i najdragocenijim kamenom koji će nadživeti svako vreme i sva zla. Rade Neimar izrasta u simbol graditeljstva, te se tako javlja u različitim vremenima kao graditelj crkava i manastira.

Umetnost se ponavljala, nije se očekivalo da umetnik stvara nešto što nije viđeno, pa se u tome vidi razlog što potpisi graditelja nisu uobičajeni.

Naručioci posla su svakako vladari, oblasni gospodari, vlastela i crkveni poglavari. Zadužbinarstvo, podizanje manastira je bila dužnost vladara ali i njihova želja.

Majstori srednjovekovnih sakralnih objekata zasluživali su nagradu ktitora, trista dukata ili tri oke vina, ali vrlo često ih je sustizala i kazna - smrt ili utamničenje da ne bi drugome sagradili bolju crkvu, kako beleži narodna epika.

Strujanja duha Istoka i Zapada na ovim prostorima bilo je neprestano. Otuda i nedoumica kada se osvrne na bisere srednjovekovne kulture, da li su na primorju ili na Kosovu, u Grčkoj ili Vizantiji.

Malobrojni su izvori o graditeljima i graditeljstvu toga doba, o arhitektonskoj raznolikosti i simbolici materijala, ukrasa, oblika, umetnosti, oslikavanju... O vrednosti ovih građevina u vremenu kada su nastale ali i današnjem, u emisiji govore istoričari umetnosti, slikari, vajari, klesari, profesori narodne i srednjovekovne književnosti i igumanija manastira Ravanica.

Priča o graditeljima je i priča o graditeljstvu jednog vremena, o životu ljudi tog doba, o narodu i vladarima koji su neposredno ili posredno učestvovali u gradnji manastira, o njihovom značaju kao kulturnom i duhovnom nasleđu jednog naroda.

Autor: Radica Smiljković
Urednik: Ljubisav Aleksić
Snimatelj: Dimitrije Hadži Nikolić
Montažer: Jakov Kronja