Nauka 50: Softver

Pedeset ni po čemu nije osobit broj, ali nije ni nezanimljiv. Pitagorejci ga nisu slavili, iako su brojevima pripisivali božanska svojstva. Ni savremeni matematičari ga ne izdvajaju. Deljiv je sa 1, 2, 5, 10, 25 i sa samim sobom, rimski se piše kao veliko latinično slovo L, u računarskom ili digitalnom obliku to je niz od 110010, u kabali postoji 50 kapija mudrosti i 50 kapija nečistoće, u religiji - pa i u svakodnevnom životu - obeležava veliki jubilej, u procentima označava savršenu polovinu, u fizici je jedan od sedam "magičnih brojeva" koji predstavljaju zbir izuzetno čvrsto povezanih protona ili neutrona u jezgru atoma, a u hemiji je to atomski broj kalaja. U sledećim sedmicama naši sagovornici razotkriće vam šta svaki od navedenih pojmova oličava u duhu najnovijih naučnih saznanja i u svetlu najdrevnijih tumačenja.

U novoj epizodi "Nauke 50" autor serije Stanko Stojiljković sa prof. dr Sanjom Vraneš, direktorom Instituta "Mihajlo Pupin" i redovnim profesorom Univerziteta u Beogradu, razgovara o prednostima usavršavanja softverskih sistema. Da bi računarski sistem mogao da radi, pored hardvera mora biti opremljen i odgovarajućim programima koji će njime upravljati. Ova komponenta računarskog sistema zove se softver. Predstavlja način zapisa algoritama u obliku koji je razumljiv računaru. Povezan je sa hardverom, koji obuhvata komponente računara. Softver se sastoji od programa i datoteka, kao i dokumenata koji su povezani sa njima.

U ovoj emisiji saznaćete nešto više o persijskom matematičaru Muhamedu al Horezmiju, koji je algoritam uveo u matematiku, a u knjizi o indijskoj veštini računanja u arapsku matematiku uvodi indijske cifre i decimalni brojni sistem. Ova knjiga je kasnije prevedena na latinski kao "Algoritmi de numero indorum". Danas se reč algoritam često vezuje za pojam računarstva mada, uopšteno, algoritam možemo smatrati uputstvom kako rešiti neki zadatak ili problem. Euklidov algoritam je, na primer, efikasan način za određivanje najvećeg zajedničkog delioca datih brojeva. Dobio je ime po starogrčkom matematičaru Euklidu, koji ga je naveo u svom delu "Elementi". Ovu teoriju 1844. godine dokazuje Gabrijel Lame i time označava početak teorije kompleksnosti. Razvijanjem metoda u 20. veku efikasnost Euklidovog algoritma se poboljšava.

U emisiji ćete saznati da li postoje programi veštačke inteligencije koji pišu naučne članke i obmanjuju recenzente i hoće li u budućnosti mašine programirati same sebe.

Autor serije: Stanko Stojiljković
Urednik serije: Aleksandra Daničić
Montaža: Vladimir Jović
Režija: Milica Mitrović