Čitanje pozorišta: Ženski princip

U središtu svih predstava o kojima će biti reči u ovoj epizodi su žene. To je njihov najmanji zajednički imenitelj. Sve jedno da li je reč o borbi za emancipaciju i slobodu, o borbi za vlast u blatu političkih intriga ili o kontroverznom odnosu umetnika i vlasti, u pozadini svega stoje određene društvene okolnosti, ekonomski i politički interesi.

Nova predstava Jugoslovenskog dramskog pozorišta ima neobično dug naslov: "Šta se dogodilo nakon što je Nora napustila muža ili stubovi društava". Ovaj komad austrijske nobelovke Elfride Jelinek britka je kritika načela i limita feminizma, rodne ravnopravnosti, mitologema o emancipaciji i samoostvarenju, uopšte: mogućnosti dosezanja apsolutne slobode i samostalnosti. Spisateljka ideju o emancipaciji žene stavlja u različite kontekste savremenog doba akribično eksplicirajući tezu da emancipacija žene (ili pojedinca) od patrijarhalnih okvira, odnosno mašinerije sistema koja drobi i melje sve pred sobom nije moguća.

Opisujući brojna iskušenja i muke s kojima se suočava žena na vlasti, nastojeći da tu vlast vaspostavi i održi, ali i da sačuva sopstvenu dušu i dostojanstvo, Fridrih Šiler je u tragediji "Marija Stjuart" zapravo ispisao intimnu dramu dve žene, škotske kraljice Marije Stjuart i njene rođake, engleske kraljice Elizabete. Ta lična, posve ljudska drama o dve ženske sudbine, smeštena u okrutni i prevrtljivi svet muškaraca, građu crpi iz kompleksnih i protivurečnih političkih, društvenih i religioznih odnosa tjudorovske Engleske, ali s naglaskom na opšteljudskom i poetskom, a manje na povesnom i faktografskom. U predstavi Narodnog pozorišta u Beogradu prikazan je sukob dva ženska, ali i dva politička principa.

Nerazmrsiv odnos između umetnika i vlasti, ma kakva ta vlast bila, vršnjak je civilizacije kakvu poznajemo. Malo je za taj odnos reći da je zapreten, nesaznatljiv i konroverzan. Ali, šta se događa ako se vrhunska umetnost ispostavi kao apoteoza i propaganda ideologije kakav je bio fažizam!? U središtu predstave „Leni", Bitef teatra, je kontroverzna nemačka rediteljka Leni Rifenštal, "sveštenica lepote i zla". Da li su njeni filmovi vrhunac estetike ili dno morala i etike, da li je reč o vrhunskoj umetnosti ili goloj propagandi.

U današnje vreme tabloidne stvarnosti jarkih, drečavih boja, u društvu spektakla i posunovraćenih vrednosti, nije teško „Lolitu" Vladimira Nabokova svesti na jeftinu, senzacionalističku priču o skandaloznoj erotskoj vezi devojčice i sredovečnog muškarca. Upravo ta zamka je izbegnuta u predstavi koja se prikazuje u Teatru Madlenijanum, a koja problematuzuje temu dečije seksualnosti koja se potiskuje u savremenom društvu.

U emisiji govore: Nataša Tapušković, Snežana Trišić, Tanja Mandić Rigonat, Sena Đorović, Nada Šargin i Jovana Tomić.

Autor i urednik: Slobodan Savić