Trezor

Odbrana Beograda 1914 - Položaj Beograda kao prestonice Srbije ga je činio strateškim ciljem i kao takvim veoma ranjivim, nakon njegovog osvajanja bi bio otvoren put za osvajanje centralne Srbije. Nikola Pašić je 25. jula 1914. predao odgovor austrougarskom poslaniku na ultimatum iz Beča, kojim je srpska vlada odbila određene tačke tog ultimatuma. Nakon toga, srpska vlada se seli u Niš, a Vrhovna komanda u Kragujevac. Prvi napadi austrougarske na Beograd su otpočeli 28. jula kada je i objavljen rat. Ti napadi trebalo je da demonstriraju silu i da zadrže što veće snage u Beogradu da bi time glavnina austrougarskih snaga koja bi ušla preko Drine naišla na što manji otpor. Grad je bombardovan od strane austrougarske artiljerije sa leve obale Save, sa Bežanijske kose i sa monitora na Savi. Stari železnički most je srušen 29. jula 1914. Za vreme Cerske operacije, koja je trajala od 12. do 24. avgusta, Beograd je bio uništavan od strane artiljerijskih jedinica druge austrougarske armije koja se nalazila u Zemunu. Austrougarske trupe su 8. septembra započele novu ofanzivu preko Drine i Vrhovna komanda je bila prinuđena da Prvu armiju prebaci iz Srema na Drinu, a jedinice koje su učestvovale u odbrani Beograda na položaje uz Savu. Povlačenje koje je prethodilo Kolubarskoj bici, koristio je neprijatelj da neprekidno bombarduje Beograd. Zbog odluke o skraćenju fornta, doneta je odluka da se Beograd napusti. Povlačenje jedinica koje su učestvovale u odbrani Beograda počelo je ujutru 30. novembra. Tom prilikom su uništeni svi prelazi, mostovi i vijadukti na putevima i železničkim prugama. Austrougarske trupe su bez otpora ušle u Beograd 2. decembra. Prva okupacija Beograda je trajala kratko, i to između 2. i 15. decembra 1914. godine. Beograd je oslobođen u završnoj fazi Kolubarske bitke koja je nazvana Beogradska operacija. Neprijatelj je poražen već nakon nekoliko dana od strane jedinica koje su činile odbranu Beograda, uz pomoć delova Druge armije. Time je otvoren put za ulazak Druge i Treće armije u Beograd. Beograd je prvi put oslobođen u Prvom svetskom ratu 15. decembra 1914. godine.

- Scenaristi Branko Milovanović, Miodrag Jakšić; pisac teksta Branko Milovanović, spikeri Draga Jonaš, Mihailo Mijušković; muzički saradnik Marija Barbu, sinhronizacija Miodrag Ž. Vučković, Milija Krstić; producent Aleksandar Janković, organizator Zoran Banker, snimatelj Đuro Ivanović, asistent Nenad Živanovć, trik majstor Đurđe Đačić, Goran Burić; sekretarica režije Ljubica Petrović, montažer Aristea Vuletin, Milorad Ajdić; reditelj Miodrag Jakšić, urednik serije Branko Milovanović
- Proizvedeno 1986, Redakcija obrazovnog programa, urednik Đoko Stojičić.

Reč istoričara - Vojni istoričar Predrag Pavlović daje za "Trezor" još neke detalje i važne napomene povodom borbi za Beograd u Velikom ratu.

- Učesnik: Predrag Pavlović, vojni istoričar
- Urednik istraživač Vesna Ignjatović, snimatelj Goran Prokić, snimatelj zvuka Ljuba Jovanović,  mikroman Gordan Jović, rasvetljivač Rade Veselinović, saradnik-snimatelj Milena Marković, organizator Gordana Grdanović, grafička obrada Dragan Vladisavljević, montažer Nada Dodig Zildžić, urednik Bojana Andrić
- Snimano 01.10.2015. u Udruženju ratnih dobrovoljaca 1912-1918, premijerno emitovanje; Redakcija za istoriografiju, urednik Dobrivoje Ilić.

Utorak, 13.10.2015. na RTS SAT
Izbor iz ranijih "Trezora": Nastavak razgovora sa interbrigadistom Lazarom Latinovićem i prilog o Ordenu za građanske zasluge koji mu je dodelio kralj Španije Huan Karlos

Romantizam i hrabrost - drugi deo razgovora sa Lazarom Latinovićem, odnosi se na njegovo učešće u Španskom građanskom ratu od početka 1937. do početka 1939. godine, kao i na vreme neposredno posle toga koje je proveo u zatvorima i logorima u Francuskoj.

- Učesnici: Lazar Latinović, Milo Petrović, Bojana Andrić
- Snimatelj Dejan Milovanović, asistent snimatelja Dušan Nikolić, rasvetljivač Rade Veselinović, snimatelj zvuka Uroš Kovačević, mikroman Vladimir Milivojević, organizator Meli Filipović, realizator Nataša Janjuz, urednik istraživač Vesna Ignjatović, montažer Vladica Igov, autor Bojana Andrić
- Snimano 01.06.2006, premijerno emitovano 16.06.2006, reprizirano 23.01.2007; 18.11.2007; 17.03.2015, Redakcija za istoriografiju.

Počast - Povodom 22. oktobra 2006, dana kada su 1936. formirane od dobrovoljaca iz celog sveta prve internacionalne brigade za odbranu republike i slobode Španije, dana koji je 2006. obeležen u celom svetu, naš stari španski borac primio je visoko priznanje. Njegovo veličanstvo kralj Španije Huan Karlos dodelio je Orden za građanske zasluge Lazaru Latinoviću, predsedniku Udruženja španskih boraca i preko njega simbolično svim članovima udruženja za njihov odlučujući doprinos principima i prednostima na kojima danas Španija počiva. "Ovo odlikovanje", rekao je prilikom uručenja ambasador Španije u Beogradu gospodin Hose Rijer Sikijer, "je dug koji ima prema Vama demokratska Španija zbog Vaše borbe za slobodu i Vaše duboke ljubavi prema Španiji." U dokumentu koji prati orden doslovce piše: "Huan Karlos I, kralj Španije: U znak mog izuzetnog uvažavanja dodeljujem gospodinu Lazaru Latinoviću orden CRUZ DE OFICIAL za građanske zasluge u skladu sa Kraljevskom uredbom od 23. aprila 2006. U tom smislu, dodeljujem vam počasti, zvanja i pravo na korišćenje insignija koje Vam prema Statutu Španije pripadaju, uveren da ćete vrlinama koje vas krase veličati značaj ovog reda. Ovo zvanje potpisuje ministar za inostrane poslove i saradnju. Izdato u Madridu, 31. maja 2006". Lazar Latinović je preminuo 31. decembra 2006. godine.

- Novinar Dnevnika Irina Ivić, snimatelj Dejan Jovanović, snimatelj zvuka Ivan Roganović, organizator Slobodan Ivković, Gordana Grdanović; urednik istraživač Vesna Ignjatović, montažer Zorica Blagojev, Vladica Igov, autor Bojana Andrić
- Snimano 13.09.2006, premijerno emitovano 20.10.2006, reprizirano 23.01.2007; 18.11.2007; 17.03.2015, Redakcija za istoriografiju.

Utorak, 13.10.2015. na RTS 3
Izbor iz ranijih "Trezora": Prvo emisija o Muzeju jugoslovenskog vazduhoplovstva, zatim emisija o Muzeju naivne umetnosti u Svetozarevu

Muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva - Iz teksta Čede Janića "U hronici ove već vremešne institucije može se pročitati da je na inicijativu grupe entuzijasta osnovana februara 1957. godine pri Komandi ratnog vazduhoplovstva u Zemunu, da je prvu izložbu otvorila maja 1960. na starom beogradskom aerodromu, a da su se u akciju njenog izrastanja ubrzo uključile i domaće civilne vazduhoplovne institucije i preduzeća, pa su krajem šezdesetih godina svi zajedno doneli odluku da izgrade novu modernu zgradu za Muzej i to na međunarodnom aerodromu "Beograd" kod Surčina. Izgradnja velikog i složenog objekta, površine od preko 10.700 metara kvadratnih, otpočela je polovinom sedamdesetih godina, ali usled brojnih tehničkih i materijalnih poteškoća, trajala je duže nego što je to bilo planirano. Arhitekta Ivan Štraus iz Sarajeva dobio je za projekat zgrade i kompleksa Muzeja prestižnu jugoslovensku nagradu za arhitekturu. Izgradnja Muzeja privedena je kraju tek 1988. kada je otpočelo i postavljanje prve stalne izložbe, koja je svečano otvorena za javnost 21. maja 1989. godine". U izložbenom prostoru od 6.000 kvadratnih metara nalazi se pedesetak tipova originalnih aviona, helikoptera i jedrilica, veći broj vazduhoplovnih motora, raketa, radara, simulatora letenja i oko 50 maketa balona, jedrilica i aviona. U emisiji se mogu videti mnogobrojni eksponati od kojih je najstariji avion Sarić-1 iz 1910. godine koji je od ostataka originalnog aviona rekonstruisao pilot Ivan Sarić, izložba avioopreme i proizvoda avio industrije kao i Aeromiting  u kome je prikazan MIG 29 u letu iznad muzeja i  zanimljivi padobranski skokovi.

- Učesnik: Čedomir Janić, upravnik muzeja
- Scenarista i reditelj Srđan Zamolo, producent Aleksandar Janković, muzički saradnik Viktor Simić, snimatelj zvuka Dragan Selaković, Dragan Sever; obrada zvuka Rihard Merc; snimatelji Todor Jović, Tibor Zvezdanić; asistenti snimatelja Vladan Pantelić, Dragan Stanković; montažer Svetlana Nedeljkov Maksimović, urednik Nedeljko Ješić
- Proizvedeno 1989, Redakcija opšteobrazovnog programa, urednik Radmila Mijatović; reprizirano 20.05.2004; 10.07.2006; 09.09.2009; 22.01.2013, u "Trezoru".

Muzej naivne umetnosti Svetozarevo - Muzej naivne umetnosti je prva muzejska ustanova za naivnu umetnost u Srbiji, osnovana 1960. godine u Svetozarevu, sadašnjoj Jagodini, pod nazivom Galerija samoukih likovnih umetnika. Likovna zbirka broji oko 2.500 dela (slika, skulptura, crteža i grafika). Zahvaljujući tome, Muzej je u mogućnosti da pored samostalnih i grupnih izložbi u zemlji i svetu priređuje i veoma raznovrsne tematske izložbe koje omogućavaju potpuniji uvid u prirodu i sadržaj naivne umetnosti. Osnovne aktivnosti Muzeja su sistematsko prikupljanje, čuvanje, sređivanje, proučavanje, naučna obrada i izlaganje dela naivne umetnosti. Delatnost na stvaranju umetničke zbirke dela, najpre srpske, a zatim i naive sa prostora bivše Jugoslavije, u stalnoj relaciji je sa naučno-istraživačkim radom i radom na terenu, što omogućava praćenje razvoja i rada pojedinih umetnika. U emisiji korišćeni materijali oto Bihalji-Merina i Muzeja naivne umetnosti u Svetozarevu.

- Učestvuju: direktor Muzeja Koviljka Smiljković, kustos Lidija Kojić, viši kustos mr. Radimila Cvetković, slikari Josip Generalić, Sava Stojkov, Ivan Rabuzin
- Scenarista i reditelj Branka Bogdanov, stručni saradnik Koviljka Smiljković; producent Aleksandar Janković, organizator Boda Ivković, snimatelj Slavoljub Veljić; urednik Branka Bogdanov
- Proizvedeno 1987, Redakcija obrazovnog programa, urednik Đoko Stojičić; reprizirano 20.05.2004, u "Trezoru".