Enciklopedija za radoznale

Kantor

Pevanje i muziciranje na orguljama u vršačkoj rimokatoličkoj crkvi punih 47 godina je svakodnevni posao kantora Janoša Lovasa. Njegovo radno mesto je na visini od tridesetak metara, gde su smeštene orgulje, koje još nazivaju i "kraljicom instrumenata".

Klisura Sićevo

Sićevačka klisura je uzak deo doline Nišave između sela Prosek i Dolac, 14 km uzvodno od Niša. Duga je oko 15,9 km i sastavlja Nišku dolinu sa dolinom Bele Palanke. Klisura je podeljena na dva dela, gornju i donju klisuru, ili Crnčansko-gradištansku i Ostrovičku klisuru. Gornji deo je uži i sličniji kanjonu, dok je donji sa širokim blagim padinama. Klisura je oivičena Svrljiškim planinama sa severa i obroncima Suve planine s juga.

Krstasta džamija

Ako pitate Vranjance gde se nalazi crkva Sveta Petka, pogledaće vas zbunjeno jer je od Turaka do današnjeg dana za meštane ovaj objekat poznat kao Krstata džamija. Zvaničnih spisa o tome kada je crkva sagrađena gotovo da i nema. Pretpostavlja se da je sagrađena sredinom 12. veka. Krajem 14. veka Turci su porušili crkvu Sveta Petka i pokušali da na njenim temeljima naprave džamiju, ali to im nikako nije uspevalo. Ljudi su pričali da se "danju gradi, noću se ruši". Po jednoj verziji Turci su napravili hram sa četiri minareta u obliku krsta.

Ovčar

Nekada je stočarstvo bilo glavno zanimanje stanovnika ispod Suve planine o čemu svedoče brojne priče koje polako postaju legende. Danas se malo ko ozviljno bavi stočarstvom. Na čitavoj planini upoznali smo tek dva ovčara sa stotinak ovaca.

Remizijana

Remezijana je arheološki lokalitet koji se nalazi u mestu Bela Palanka. Bila je episkopija i sedište episkopa Nikete u 4. veku. Otrkiveno je pravougaono utvrđenje iz rimskog i ranovizantinskog perioda i poligonalne kule. Verovatno je naselje formirano rano, na šta ukazuju epigrafski nalazi. Status grada Remesijana dobija u vreme Trajana. Otkriveni su i ostaci bazilike, na čijem se zapadnom delu nalazila polukružna apsida U okolini bazilike otkriveni su ostaci antičkih građevina. Izvan bedema nalazila se trobrodna bazilika sa beptisterijumom i vila nekropola.

Snimatelj: Periša Đinđić
Autor: Miodrag Zupanc