Enciklopedija za radoznale

Manastir Namasija

Nekoliko stotina metara iznad sela Zabrege na levoj obali i oštroj okuci reke Crnice, nalaze se ostaci znamenitog manastirskog kompleksa Namasija. Manastir je podignut na sredini puta između Sisijevca i Petrusa. Predpostavlja se da je zidan u vreme kad i manastir Ravanica 1371. godine. Godine 1536. spominje se selo Zabrega sa manastirom Sv. Nikola, deset kaluđera, po kojima vinograde i bašte koje rade kaluđeri niko ne sme da dira, a vodenice su oslobođene ušura.

Vrelska vodenica

Krečnjački sastav planiskih masiva Suve Planine i Svrljiških planina formirao je podzemne vodne rezervoare i tokove, iz kojih se javljaju poznata vrela u belopalanačkoj opštini od kojih je najpoznatije kraško vrelo u Beloj Palanci. Oko belopalanačkog vrela formiran je kompleks "Vrelo" koji čini samo izvorište, tok Mokranjske reke, šetalište, restoran, letnja pozornica i stara turska vodenica koja je još uvek u funkciji.

Rezervat Suva planina

Suva planina, jedan od srpskih planinskih bisera, neopravdano zapostavljen u prospektima, toliko pleni svojom neskrivenom lepotom da privlači i turiste van Srbije. Jovan Cvijić je svojevremeno nazvao ''Alpi na jugu Srbije'' zbog njenih okomitih stena koje se pružaju na severnoj strani planine. Sa te (Zaplanjske) strane, deluje kao da je isečena od glavnog grebena, na jugu pak, sa Belopalanačke strane, je pristupačna i pitomija.

Riznica manastira Banja

Sedamdesetih godina prošlog veka u manastiru Banja je slučajno otkrivena skrivnica u kojoj je bilo 40 crkvnih predmeta , nastalih od XV do XVII veka, od belog ili pozlaćenog srebra sa ili bez dragulja, od gorskog kristala i rožine okovane u srebro, ripide, kivot, kadionice, putiri, čaše, vodički i ručni krstovi, naprsni krstovi, panagije i kašike. Predmeti su od neprocenjive kulturno istorijske i umetničke vrednosti a pod zemljom do iznošenja na svetlo dana proveli su više od 280 godina. U celom pravoslavnom nasleđu nikada nijedna ovakva riznica nije pronadjena. One su zakopavane u teškim trenucima, i uvek je ostajao neko ko je znao gde se nalaze te stvari i ko ih je kasnije otkopavao.

Urednik i autor: Miodrag Zupanc
Snimatelj: Periša Đinđić